۰۸ : ۴۳: ۴۴ ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺭ ۱۱۰ ﺳﺎﻝ ﺍﺧﯿﺮ  ﺳﻮﻡ ﺑﻬﻤﻦ ﺳﺎﻝ ۱۲۸۷ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺪﺭﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﺑﺰﺭﮒﻫﺎﯼﻣﺎﻥ ﻫﻢ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺯﻟﺰﻟﻪﺍﯼ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ۱۱۰ ﺳﺎﻟﻪ ﺍﺧﯿﺮ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ . ﺍﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺑﻪ ﺑﺰﺭﮔﯽ ۷ . ۴ ﺭﯾﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺳﯿﻼﺧﻮﺭ ﺩﺭ ﺟﻨﻮﺏ ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻭﺟﺮﺩ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩ . ﺷﺪﺕ ﺍﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺑﻪ ﺣﺪﯼ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﻪ، ﮔﺮﺟﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻋﺮﺍﻕ ﺭﺍ ﻫﻢ ﻟﺮﺯﺍﻧﺪ . ﭘﺲﻟﺮﺯﻩﻫﺎﯼ ﺑﻌﺪﯼ ﺁﻥ، ﺧﻮﺩ، ﺯﻟﺰﻟﻪﻫﺎﯼ ﻭﯾﺮﺍﻧﮕﺮ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻋﻤﻖ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺭﺍ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﻗﺒﻞ ﮐﺮﺩ . ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ۱۲۸ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﺁﺳﯿﺐ ﺩﯾﺪ، ۶۴ ﺁﺑﺎﺩﯼ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﻭﯾﺮﺍﻥ ﺷﺪ ﻭ ﺷﻤﺎﺭ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﯿﻦ ۶۰۰۰ ﺗﺎ ۸۰۰۰ ﻧﻔﺮ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻭ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﮔﯽ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺁﻣﺎﺭ ۸۰۰۰ ﮐﺸﺘﻪ، ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺄﻣﻞ ﺍﺳﺖ . ﺑﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﮔﺮﻭﻩ ﺭﻭﯼ ﺧﻂ ﺭﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺧﺒﺮﮔﺰﺍﺭﯼ ﺑﺮﻧﺎ؛ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻧﻮﺷﺖ : ‏« ﺯﻣﯿﻦﻟﺮﺯﻩ ۵. ۹ ﺭﯾﺸﺘﺮﯼ ﻫﻔﺘﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺩﺭ ﻋﻤﻖ ‌ ۸ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮﯼ ﺯﻣﯿﻦ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺷﺮﻗﯽ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻣﻬﯿﺒﯽ ﻧﺒﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﺩﻭ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ ﺳﺮﺧﻂ ﺧﺒﺮﻫﺎﯼ ﺭﺳﻤﯽ ﻭ ﺷﺒﮑﻪﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺩﻫﺪ . ﺩﺭ ﻓﯿﻠﻢﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﺳﺎﻋﺎﺕ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ، ﺯﻧﯽ ﺩﯾﺪﻩ ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺪﺍﻡ ﺑﺎ ﺍﺷﮏ ‏«ﺑﺎﻻﻡ ﺍﻭﻟﺪﯼ ﺑﺎﻻﻡ ﺍﻭﻟﺪﯼ‏» ﺭﺍ ﺯﻣﺰﻣﻪ ﻣﯽﮐﺮﺩ . ﻓﯿﻠﻢ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽﺩﺍﺩ ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﺯ ﺧﺮﺍﺏ ﺷﺪﻥ ﺧﺎﻧﻪ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﻋﺰﯾﺰﯼ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ . ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﺪ ﺍﻭ ﺩﺧﺘﺮ ﺧﺮﺩﺳﺎﻟﺶ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﯾﮏ ﺭﻭﺯ ﺑﻌﺪ ﻭﯾﺪﺋﻮﯼ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﯼ ﻣﺠﺎﺯﯼ ﻫﻢﺭﺳﺎﻧﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﻭ ﮐﻮﺩﮎ ﺍﺯ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺗﺮﮐﯽ ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ . ﻧﮑﺘﻪ ﺗﺄﺳﻒﺁﻭﺭ ﺍﯾﻦ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﺩﺧﺘﺮ ۱۰ ﻭ ۱۳ ﺳﺎﻟﻪ، ﻫﺮ ﺩﻭ ﺍﺯ ﺟﺎﻥﺑﺎﺧﺘﮕﺎﻥ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﺧﯿﺮ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﯾﮏ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﺩﻭﺭﺑﯿﻦ ﺻﺪﺍﻭﺳﯿﻤﺎ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﺎ ﺩﺍﻧﺶﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﺁﻥ ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ . ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻓﯿﻠﻢ ﺯﻫﺮﺍ ﻭ ﺭﯾﺤﺎﻧﻪ ﮐﻨﺎﺭ ﻫﻢ ﺍﯾﺴﺘﺎﺩﻩﺍﻧﺪ . ﺯﻫﺮﺍ ﺑﺎ ﻫﯿﺠﺎﻥ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﻟﮑﻨﺖ ﻭ ﺭﺳﺎ ﺑﻪ ﻣﺠﺮﯼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ : ‏« ﺁﻗﺎ ﻣﺎ ﻣﻌﻠﻢ ﻧﺪﺍﺭﯾﻢ، ﮐﻼﺱﻣﺎﻥ ﺩﻭ ﭘﺎﯾﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﯿﻢ ﺩﺭﺱ ﺑﺨﻮﺍﻧﯿﻢ . ﮐﻼﺱ ﺍﻭﻝ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮﺏ ﺑﻮﺩﯾﻢ . ﺍﻣﺎ ﺣﺎﻻ ﺭﯾﺎﺿﯽﻣﺎﻥ ﺿﻌﯿﻒ ﺷﺪﻩ ﻭ ﮐﻼﺱﻫﺎﯼ ﺩﻭﻡ ﻭ ﺳﻮﻡ ﻗﺎﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﻭﻗﺘﯽ ﻣﺎ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺩﺍﺭﯾﻢ، ﮐﻼﺱ ﺩﯾﮕﺮ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﮐﻼﺳﻤﺎﻥ ﻗﺎﺗﯽ ﻣﯽﺷﻮﺩ .‏» ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻣﺠﺮﯼ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ : ‏« ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺐ، ﭼﺮﺍ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﻣﯽﺷﻮﯼ؟ ﺗﺮﺳﯿﺪﻡﻫﺎ‏» . ﺯﻫﺮﺍ ﮐﻼﻡ ﻣﺠﺮﯼ ﺭﺍ ﻗﻄﻊ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻗﺎﻃﻌﯿﺖ ﻭ ﺻﻼﺑﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮﯼ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﻮﺩﮐﺎﻧﻪﺍﺵ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ : ‏« ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﻮﻡ ﺩﯾﮕﺮ ... ﻣﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮﺏ ﺩﺭﺱ ﺑﺨﻮﺍﻧﻢ ﻭ ﺩﺭ ﺁﯾﻨﺪﻩ ﻣﻤﻠﮑﺘﻢ ﺭﺍ ﺩﺭﺳﺖ ﮐﻨﻢ ...‏» ﺯﻫﺮﺍ ﻭ ﺭﯾﺤﺎﻧﻪ ﺩﻭ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺩﺭ ﺭﻭﺳﺘﺎﯼ ﻭﺭﻧﮑﺶ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺷﺮﻗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺭﻭﺳﺘﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﮐﺸﺘﻪﻫﺎﯼ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﺧﯿﺮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺳﺎﮐﻦ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﯾﻦ ﻓﯿﻠﻢ، ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﺧﯿﺮ ﺑﻪ ﺳﺎﻟﮕﺮﺩ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺩﻭ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﺳﺮﭘﻞ ﺫﻫﺎﺏ، ﺗﻮﺟﻪﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺟﻠﺐ ﮐﺮﺩ . ﺩﻭ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻫﻤﯿﻦ ﺭﻭﺯﻫﺎ ﺯﻣﯿﻦ ﻏﺮﺏ ﮐﺸﻮﺭ ﻟﺮﺯﯾﺪ ﻭ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﺟﺒﺮﺍﻥﻧﺎﭘﺬﯾﺮﯼ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩﻫﺎ ﻭ ﮐﺸﻮﺭ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﺮﺩ . ﻫﻨﻮﺯ ﺯﻟﺰﻟﻪﺯﺩﮔﺎﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻭﺿﻌﯿﺖ ﺳﺎﺑﻖ ﻭ ﺛﺒﺎﺕ ﻧﺮﺳﯿﺪﻩﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﺰﺩﯾﮑﯽ ﺧﻮﺍﺏ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺍﻫﺎﻟﯽ ﺣﺮﺍﻡ ﮐﺮﺩ . ﺷﺎﯾﺪ ﺍﯾﻦ ﻫﻤﺰﻣﺎﻧﯽ ﻭ ﯾﺎﺩﺁﻭﺭﯼ ﺁﻭﺍﺭ ﻭ ﺳﺮﻣﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﻮﺟﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﺧﯿﺮ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﺩﺭ ﺧﺒﺮﻫﺎ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺁﻣﺎﺭ ﺟﺎﻥﺑﺎﺧﺘﮕﺎﻥ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺷﺮﻗﯽ ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ ﺍﻋﻼﻡ ﺷﺪ ﻭ ﺣﺪﻭﺩ ۳۷۰ ﻧﻔﺮ ﻧﯿﺰ ﻣﺠﺮﻭﺡ ﺷﺪﻧﺪ . ﻭﺳﻌﺖ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺯﻟﺰﻟﻪﻫﺎﯼ ﻣﻬﻢ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺷﺎﯾﺪ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻮﺩ ﻭﻟﯽ ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺗﺮﮐﻤﺎﻧﭽﺎﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺩﺭ ﯾﺎﺩﻫﺎ ﺑﻤﺎﻧﺪ . ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺷﺎﯾﺪ ﮐﻤﺘﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﺪﺍﻧﺪ ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﭘﺮﺗﻠﻔﺎﺕﺗﺮﯾﻦ ﺁﻥ ﻫﻢ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁﻣﺎﺭ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﻧﻮﻉ ﺧﻮﺩ ﻣﻬﯿﺐﺗﺮﯾﻦ ﻫﻢ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﺍﻣﻐﺎﻥ ﻭ ﺩﺭﺳﺖ ﺯﯾﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﺷﻬﺮ ﻓﻌﻠﯽ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩﻩ، ﺍﻧﺪﮎ ﺍﺳﺖ . ﺍﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ : ‏« ﺩﻭﻡ ﺩﯼ ﻣﺎﻩ ﺳﺎﻝ ۲۳۵ ﺷﻤﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺼﺎﺩﻑ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﺳﺎﻝ ۸۵۶ ﻣﯿﻼﺩﯼ ﺯﻣﯿﻦ ﻟﺮﺯﻩﺍﯼ ﺑﻪ ﺑﺰﺭﮔﯽ ۷ . ۹ ﺭﯾﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺩﺍﻣﻐﺎﻥ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﺯﻣﯿﻦﻟﺮﺯﻩ ﺣﺪﻭﺩ ۲۰۰ ﻫﺰﺍﺭ ﮐﺸﺘﻪ ﺑﺮﺟﺎﯼ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﻭ ﺗﺎﮐﻨﻮﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻓﺎﺟﻌﻪ، ﺷﺸﻤﯿﻦ ﺯﻣﯿﻦﻟﺮﺯﻩ ﮐﺸﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﺪﻭﻥ ﺑﺸﺮ ﺑﻪﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽﺁﯾﺪ .‏» ۳۷ ﺳﺎﻝ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﯾﮏ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﻗﺪﺭﺕ ﯾﻌﻨﯽ ۷ . ۹ ﺭﯾﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺍﺭﺩﺑﯿﻞ ﺭﻭﯼ ﻣﯽﺩﻫﺪ، ﺑﻪ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺳﻮﻡ ﻓﺮﻭﺭﺩﯾﻦ ۲۷۲ ﺷﻤﺴﯽ . ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻫﻢ ۱۵۰ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ . ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺩﺭ ۱۱۰ ﺳﺎﻝ ﺍﺧﯿﺮ ﻗﺮﻥﻫﺎ ﮔﺬﺷﺖ ﺗﺎ ﺯﻣﯿﻦ، ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﻟﺮﺯﯾﺪ ﻭ ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻗﺮﻥ ﺍﺧﯿﺮ ﺭﺍ ﺭﻗﻢ ﺯﺩ . ﺳﻮﻡ ﺑﻬﻤﻦ ﺳﺎﻝ ۱۲۸۷ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﭘﺪﺭﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﺑﺰﺭﮒﻫﺎﯼﻣﺎﻥ ﻫﻢ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺯﻟﺰﻟﻪﺍﯼ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ۱۱۰ ﺳﺎﻟﻪ ﺍﺧﯿﺮ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ . ﺍﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺑﻪ ﺑﺰﺭﮔﯽ ۷ . ۴ ﺭﯾﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﺳﯿﻼﺧﻮﺭ ﺩﺭ ﺟﻨﻮﺏ ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻭﺟﺮﺩ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩ . ﺷﺪﺕ ﺍﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺑﻪ ﺣﺪﯼ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﻪ، ﮔﺮﺟﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﻋﺮﺍﻕ ﺭﺍ ﻫﻢ ﻟﺮﺯﺍﻧﺪ . ﭘﺲﻟﺮﺯﻩﻫﺎﯼ ﺑﻌﺪﯼ ﺁﻥ، ﺧﻮﺩ، ﺯﻟﺰﻟﻪﻫﺎﯼ ﻭﯾﺮﺍﻧﮕﺮ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﻋﻤﻖ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺭﺍ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﻗﺒﻞ ﮐﺮﺩ . ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ۱۲۸ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﺁﺳﯿﺐ ﺩﯾﺪ، ۶۴ ﺁﺑﺎﺩﯼ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﻭﯾﺮﺍﻥ ﺷﺪ ﻭ ﺷﻤﺎﺭ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﯿﻦ ۶۰۰۰ ﺗﺎ ۸۰۰۰ ﻧﻔﺮ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻭ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﮔﯽ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺁﻣﺎﺭ ۸۰۰۰ ﮐﺸﺘﻪ، ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺄﻣﻞ ﺍﺳﺖ . ﺑﺎﻭﺭ ﮐﺮﺩﻧﺶ ﺳﺨﺖ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﻭ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﺤﻠﯽ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ ﻗﺎﺋﻢ ﺳﻄﺢ ﺯﻣﯿﻦ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺍﯾﻦ ‏«ﮔﺴﻠﺶ‏» ﺑﯿﻦ ﯾﮏ ﺗﺎ ﺩﻭ ﻣﺘﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﭘﺮﺗﻠﻔﺎﺕﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﻗﺮﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺳﯿﻼﺧﻮﺭ ﺷﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻣﺎ ﭘﺮﺗﻠﻔﺎﺕﺗﺮﯾﻦ ﺁﻥ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﭘﺮﺗﻠﻔﺎﺕﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺩﺭ ﺭﻭﺩﺑﺎﺭ ﻭ ﻣﻨﺠﯿﻞ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺁﻥ ﭼﻪ ﺛﺒﺖ ﺷﺪﻩ ﮐﺸﺘﻪﻫﺎﯼ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺭﻭﺩﺑﺎﺭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۶۹ ﺭﺍ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۳۷ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ . ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﮐﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺑﻢ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۸۲ ﭘﺮﺗﻠﻔﺎﺕﺗﺮﯾﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﮐﺸﺘﻪﻫﺎﯼ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺑﻢ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۴۱ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﻣﻨﯿﺘﯽ ﺁﻣﺎﺭ ﺭﺍ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﻋﻼﻡ ﮐﺮﺩﻩﺍﻧﺪ . ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺁﻣﺎﺭ ﺭﺳﻤﯽ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺑﻢ ۳۵ ﻫﺰﺍﺭ ﮐﺸﺘﻪ ﺑﺮ ﺟﺎﯼ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ . ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻭﻗﺘﯽ ﺯﻣﯿﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻟﺮﺯﯾﺪﻥ ﺍﺳﺖ، ﻫﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺁﻥ ﺍﻧﮕﺎﺭ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﻣﯽﮔﺬﺭﺩ . ﺩﺭ ﺁﻥ ﻟﺤﻈﺎﺕ، ﺯﻣﺎﻥ ﮐﺶ ﻣﯽﺁﯾﺪ ﻭ ﺍﻧﮕﺎﺭ ﺧﯿﺎﻝ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺪﻥ ﻟﺮﺯﯾﺪﻥ ﻧﺪﺍﺭﺩ . ﺷﺎﯾﺪ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺭﻭﺩﺑﺎﺭ ﭘﺮﺗﻠﻔﺎﺕﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﺍﻣﺎ ﻃﻮﻻﻧﯽﺗﺮﯾﻦﺷﺎﻥ ﺍﺳﺖ . ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ ۳۱ ﺧﺮﺩﺍﺩﻣﺎﻩ ۱۳۶۹ﺯﻣﯿﻦ ﺩﺭ ﺭﻭﺩﺑﺎﺭ ﻭ ﻣﻨﺠﯿﻞ ﻟﺮﺯﯾﺪ ﻭ ﺍﺭﺗﻌﺎﺷﺎﺕ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺍﻣﻮﺍﺝ ﻟﺮﺯﻩﺍﯼ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﯼ ﺯﻧﺠﺎﻥ ﻭ ﮔﯿﻼﻥ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎﯾﯽ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﯼ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺷﺮﻗﯽ، ﺗﻬﺮﺍﻥ، ﻣﺮﮐﺰﯼ، ﻣﺎﺯﻧﺪﺭﺍﻥ، ﺳﻤﻨﺎﻥ، ﻫﻤﺪﺍﻥ، ﻗﺰﻭﯾﻦ ‏( ﺍﻟﻤﻮﺕ ﻏﺮﺑﯽ ‏) ﻭ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﺣﺪﻭﺩ ۶۰ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺷﺪ . ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪﺍﯼ ﮐﻪ ﺑﻪ ﯾﺎﺩ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻗﻄﻌﺎً ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺯﻟﺰﻟﻪ ۱۳۰۲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﺎﺷﻤﺮ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩﻩ، ﺩﺭ ﻗﯿﺪ ﺣﯿﺎﺕ ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﺍﻣﺎ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﺎﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻤﯽ ﺑﻌﯿﺪ ﺍﺳﺖ . ﺯﻟﺰﻟﻪ ﮐﺎﺷﻤﺮ ﺳﻮﻡ ﺧﺮﺩﺍﺩ ۱۳۰۲ ‌ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩ ﻭ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺯﻟﺰﻟﻪﻫﺎﯼ ﻣﻬﻢ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ، ﺯﯾﺮﺍ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۲۰۰۰ ﻧﻔﺮ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ . ﺍﻣﺎ ﺯﻟﺰﻟﻪﺍﯼ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﻫﺎﯼ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﭘﺮﺗﻠﻔﺎﺕﺗﺮﯾﻦ ﺯﻣﯿﻦ ﻟﺮﺯﻩﻫﺎﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ، ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺑﻮﯾﯿﻦ ﺯﻫﺮﺍﺳﺖ . ﺯﻟﺰﻟﻪﺍﯼ ﺑﻪ ﺑﺰﺭﮔﯽ ۷ . ۲ ﺭﯾﺸﺘﺮ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۲۰ ﻫﺰﺍﺭ ﮐﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﮔﺬﺍﺷﺖ . ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﺩﺭ ﯾﺎﺩﻫﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﮐﻤﮏﺭﺳﺎﻧﯽ ﻣﺮﺩﻣﯽ ﻭ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺣﻀﻮﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﭘﻬﻠﻮﺍﻥ ﺗﺨﺘﯽ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺍﻣﺪﺍﺩﺭﺳﺎﻧﺎﻥ ﺍﺳﺖ .